Johan Gregor van der Schardt

Het zelfportret van Johan Gregor van der Schardt is een van de aansprekendste beelden in het Rijksmuseum. De buste is bijna 450 jaar geleden gemaakt, maar doet heel modern aan, met zijn natuurlijke kleuren en ongeflatteerde details als de kalende kruin, grijzende slapen en een pukkel op de rechterwang. Van der Schardt kijkt opzij, zelfbewust, alsof hij zich superieur voelt aan zijn omgeving. De uit Nijmegen afkomstige beeldhouwer kwam na een periode in Italië te hebben gewerkt in dienst van het keizerlijk hof in Wenen. Hij vestigde zich in Neurenberg, waar hij naam maakte met natuurgetrouwe portretten van rijke burgers. Het zelfportret, gemodelleerd in klei en naderhand levensecht beschilderd, was Van der Schardts bijdrage aan de artistieke krachtmeting tussen beeldhouwers en schilders over welke kunst de hoogste was. Hij wilde laten zien dat hij zichzelf van álle kanten kon weergeven, terwijl schilders telkens maar één zijde van hun gelaat konden afbeelden. Zijn prachtige, tijdloze zelfportret bewijst dat Van der Schardt in deze opzet glansrijk slaagde. In deze uitgave in de Rijksmuseum Reeks vertelt auteur Frits Scholten het verhaal achter dit zelfportret.