Goede Hoop

‘Alle problemen van dit land zijn begonnen met de komst van Jan van Riebeeck’, aldus president Zuma in 2015. Kort na deze uitspraak voltrok zich in Zuid-Afrika een beeldenstorm: demonstranten vernielden beelden van Van Riebeeck, Paul Kruger en Boerenstrijders. Het lijkt erop dat Zuid-Afrika nu pas zijn koloniale navelstreng aan het doorknippen is, 20 jaar na afschaffing van de apartheid. Het is tijd voor een nieuwe blik op de historische band tussen Nederland en Zuid-Afrika. De nieuwe generatie van born-frees – kinderen geboren na de apartheid – heeft net zo makkelijk kritiek op het ANC, de bevrijdingspartij van Nelson Mandela, als op de koloniale machthebbers.

Goede Hoop: Zuid-Afrika en Nederland vanaf 1600 vertelt wat er is gebeurd tussen de landing van Van Riebeeck in 1652 en Mandela’s bezoek aan Amsterdam in 1990. Zuid-Afrika is sinds de komst van de Nederlanders een land op drift geweest. Grenzen schoven op en volken trokken weg, verdwenen of gingen in elkaar op. De gevolgen hiervan zijn nog steeds zichtbaar. De VOC bracht slavernij en de islam naar de Kaap: moslims die zich tegen de VOC keerden in bijvoorbeeld Java en Macassar, werden naar de Kaap verbannen. Nederland is net zo goed door Zuid-Afrika veranderd, denk aan de Boerengekte rond 1900, de bloei van de Amsterdamse diamantindustrie, Afrikanerstraten en Krugerpleinen en de felle antiapartheidsstrijd.

Goede Hoop verschijnt in de Landenreeks van het Rijksmuseum, uitgegeven in samenwerking met Vantilt. Aan de hand van voorwerpen uit de Rijksmuseumcollectie beschrijft de Landenreeks het gedeelde verleden van Nederland en respectievelijk Indonesië, China, Japan, Sri Lanka, Ghana, Zuid-Afrika, India en Suriname. Dit deel, Goede Hoop, is tevens de catalogus bij de gelijknamige tentoonstelling. Deze serie won de prijs van De Best Verzorgde Boeken 2015.